W każdym przedsiębiorstwie w ramach prowadzonej działalności mają miejsce różnego rodzaju zdarzenia gospodarcze. W celu ich uporządkowania powstała rachunkowość, która pełni wiele ważnych funkcji w firmie.
Rachunkowość określić można jako sposób systematycznego i ciągłego gromadzenia, przetwarzania, prezentowania oraz interpretowania różnego rodzaju danych związanych z procesami gospodarczymi i ich wynikami w konkretnej jednostce gospodarczej. Wszelkiego rodzaju zagadnienia związane z rachunkowością w Polsce reguluje ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku.
Funkcje rachunkowości
Rachunkowość w prowadzonej przez przedsiębiorców działalności gospodarczej pełni wiele istotnych funkcji. Funkcja informacyjna związana jest z tworzeniem i przekazywaniem pracownikom na stanowiskach kierowniczych, dyrektorskich lub właścicielskich danej działalności ściśle określonych informacji niezbędnych w procesie podejmowania decyzji. Dane te przydadzą się zatem w zarządzaniu firmą, realizowaniu inwestycji, bądź decydowaniu o przeprowadzeniu zmian w strukturze przedsiębiorstwa. Z tego typu danych korzystają także zewnętrzne organy, w tym urzędy skarbowe, banki czy urzędy statystyczne.
Funkcja kontrolna polega z kolei na ochronie majątku, dzięki stosowaniu zabezpieczeń mienia przed ewentualnością ich przywłaszczenia bądź zniszczenia, a także poprzez wpływanie na lepsze wykorzystanie posiadanego majątku i zniwelowanie stopnia marnotrawstwa. Funkcję tę realizuje się przy użyciu określonych środków i zasad postępowania, w tym zastosowania obowiązku dokumentacji wszystkich zdarzeń gospodarczych poprzez okresowe sprawdzanie stanów ewidencyjnych zasobów majątkowych z danymi uzyskanymi w procesie inwentaryzacji.
Istotna jest także funkcja analityczna, której głównym założeniem jest analiza i interpretacja danych liczbowych przygotowywanych przez rachunkowość. Dzięki interpretacji danych dokonać można porównania wyników osiąganych w konkretnym odstępie czasowym z okresem poprzednim lub innymi jednostkami gospodarczymi.
Podział rachunkowości
Ze względu na odbiorców informacji finansowych przekazywanych przez rachunkowość, podzielić ją można na dwie główne kategorie: rachunkowość finansową i zarządczą. Rachunkowość finansowa dostarcza odbiorcom zewnętrznym informacji finansowo-majątkowych (inwestorom, właścicielom kapitału, kontrahentom czy bankom). Z kolei rachunkowość zarządcza skoncentrowana jest na przekazywaniu istotnych informacji wewnątrz przedsiębiorstwa (kierownictwu, menadżerom), dzięki którym dokonać można korekt lub większych zmian, wpływających na zwiększenie wydajności pracy oraz lepsze wykorzystywanie materiałów i dostępnych narzędzi. Rachunkowość zarządcza dotyczy przede wszystkim rachunku kosztów oraz analizy progu rentowności.
Elementy rachunkowości
Na rachunkowość składa się kilka elementów. Księgowość zajmuje się rejestracją zmian w składnikach majątku oraz źródłach jego pochodzenia (aktywach i pasywach), wynikających chociażby z dokonywanych transakcji kupna-sprzedaży. Rachunek kosztów dotyczy ewidencjonowania kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo, kalkulacji kosztów jednostkowych produkcji, wyznaczaniu kosztów stałych i zmiennych, a także przeprowadzania analiz i obliczania wskaźników niezbędnych w procesach planowania. Sprawozdawczość finansowa służy z kolei jako źródło informacji finansowej danej jednostki. Informuje ona o stanie przedsiębiorstwa poprzez sprawozdania finansowe.
Bilans
Głównym narzędziem rachunkowości jest bilans, czyli syntetyczne zestawienie wyrażonych wartościowo aktywów i pasywów. Jako aktywa rozumie się wszelkie zasoby majątkowe przedsiębiorstwa, natomiast pasywa to źródła ich pochodzenia. Bilans przedstawia się w formie dwustronnej tabeli, w której aktywa znajdują się z lewej, a pasywa z prawej strony. W przypadku, gdy bilans sporządzany jest w postaci zestawienia, aktywa powinny być wymienione jako pierwsze. Bilans z reguły sporządzany jest na ostatni dzień roku obrachunkowego. Warto pamiętać również o zasadzie równowagi bilansowej, mówiącej o tym, że suma bilansowa aktywów zawsze musi równać się sumie bilansowej pasywów, bowiem majątek przedsiębiorstwa ma określone źródło pochodzenia.
