Każde przedsiębiorstwo w celu realizacji podstawowych zadań musi posiadać odpowiednie środki finansowe, maszyny, urządzenia, budynki czy środki transportu. Wszystko to składa się na aktywa, czyli zasoby majątkowe firmy.
Aktywa to zasoby majątkowe kontrolowane przez jednostkę gospodarczą. Muszą być one ściśle określone pod względem ilościowym oraz wartościowym, by bez problemu można je było ewidencjonować. Głównym celem posiadanych przez przedsiębiorstwo aktywów jest uzyskiwanie z ich tytułu określonych korzyści ekonomicznych.
Zasoby majątkowe, zwane aktywami dzielą się na dwie podstawowe kategorie, czyli aktywa trwałe i aktywa obrotowe. Głównym kryterium podziału jest trwałość danych składników majątku lub czas w jakim przyniosą one jednostce korzyści ekonomiczne (np. w przypadku inwestycji).
Aktywa trwałe
Jako aktywa trwałe rozumie się wszystkie składniki majątku przedsiębiorstwa, których związanie z jednostką jest długoterminowe. Oznacza to zatem, że dany składnik majątku ulega wolnemu zużyciu i jest w stanie służyć jednostce przez długi okres (np. środki transportu czy maszyny). Aktywa trwałe dzielą się z kolei na kilka mniejszych podkategorii. Są to: wartości niematerialne i prawne, rzeczowe aktywa trwałe, należności długoterminowe, inwestycje długoterminowe oraz długoterminowe rozliczenia międzyokresowe.
Wartości niematerialne i prawne to nabyte przez przedsiębiorstwo prawa majątkowe, które nadają się do gospodarczego wykorzystania na potrzeby jednostki przez ponad rok. Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się: koszty zakończonych prac rozwojowych (dotyczyć mogą produkcji nowych wyrobów lub nowej technologii), wartość firmy (różnica między ceną nabycia jednostki a wartością godziwą), inne wartości niematerialne i prawne (prawa autorskie, licencje, koncesje, patenty, znaki towarowe, know-how) oraz zaliczki na wartości niematerialne i prawne.
Rzeczowe aktywa trwałe dzielą się na środki trwałe, środki trwałe w budowie oraz zaliczki na środki trwałe w budowie. Środki trwałe muszą być zdatne do użytku przez jednostkę przez ponad rok. Zalicza się do nich m.in. budynki, budowle, grunty, maszyny, urządzenia, środki transportu czy inwentarz żywy. Środki trwałe w budowie to z kolei środki trwałe w trakcie trwania ich budowy lub ulepszenia. Zaliczyć do nich można chociażby budowaną halę produkcyjną. Zaliczki na środki trwałe w budowie to z kolei wszystkie środki finansowe, jakie zostały przekazane dostawcom z tytułu zamówionych środków trwałych lub środków trwałych w budowie.
Należności długoterminowe stanowią wszelkie należności od odbiorców, których termin spłaty jest dłuższy niż dwanaście miesięcy. Do tego typu należności zaliczyć można te wynikające z rozrachunków z tytułu sprzedanych składników aktywów trwałych. Mogą mieć one postać papierów wartościowych lub środków trwałych.
Inwestycje długoterminowe podzielić można na kilka grup. Należą do nich nieruchomości inwestycyjne, inwestycje związane z wartościami niematerialnymi i prawnymi, innymi inwestycjami długoterminowymi, a także długoterminowe aktywa finansowe. Te ostatnie dzielą się z kolei na nabyte udziały i akcje, inne papiery wartościowe (obligacje, bony skarbowe), udzielone pożyczki (na co najmniej rok) oraz inne długoterminowe aktywa finansowe (weksle i lokaty bankowe na minimum rok).
Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe to rozliczenia o okresie trwania przynajmniej dwunastu miesięcy. Dzielą się one na aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz inne rozliczenia międzyokresowe (poniesione koszty, których termin rozliczenia jest dłuższy niż rok).
Istotne jest, by każdy składnik zasobu majątkowego nadawał się do wykorzystania przez przedsiębiorstwo w okresie minimum dwunastu miesięcy i był w stanie generować korzyści ekonomiczne. Jest to podstawowe kryterium zakwalifikowania go do aktywów trwałych. W aktywach jednostki nie mogą być zatem wykazywane nienadające się do użycia środki transportu, zniszczone maszyny i urządzenia czy wyłączone z użytku budynki. Czytaj dalej>>
