Obok rynku dóbr i rynku pracy, rynek finansowy jest jednym z podstawowych elementów gospodarki rynkowej. Jest on miejscem, na którym zawierane są transakcje kupna-sprzedaży kapitału finansowego w różnych formach.
Jako kapitał finansowy rozumie się w ogólnym ujęciu pieniądz, który występować może w odmiennych postaciach, będąc przedmiotem transakcji na rynku finansowym. Pieniądz może występować w formie tzw. czystego pieniądza krajowego i zagranicznego, kredytu bankowego bądź w postaci papierów wartościowych.
Podział rynku finansowego
Wyróżnić można trzy główne kategorie podziału rynku finansowego. Pierwszą z nich jest rynek pieniężny. Charakteryzuje się on tym, że termin zwrotu kapitału w jego przypadku jest krótszy niż jeden rok. Przeważają w nim lokaty, kredyty, bony pieniężne, weksle, czeki oraz certyfikaty pieniężne w formie krótkoterminowe, czyli w terminie realizacji do 12 miesięcy.
Drugą kategorię podziału stanowi rynek kapitałowy, w którym w przeciwieństwie do rynku pieniężnego zwrot kapitału wynosi ponad jeden rok. Dzieli się on ponadto na rynek bankowy oraz rynek papierów wartościowych. Pierwszy z nich dotyczy kredytów i lokat długoterminowych, natomiast drugi dotyczy lokacyjnych papierów wartościowych w szczególności akcji i obligacji.
Ostatnią z kategorii podziału jest rynek walutowy. Dotyczy on transakcji związanych z zakupem i sprzedażą walut obcych, których celem jest regulowanie dzięki nim zobowiązań finansowych. Na rynku walutowym przeprowadzane są ponadto operacje stabilizujące kurs danej waluty. W przypadku kursów wolnorynkowych istotnym czynnikiem wpływającym na destabilizację rynku walutowego są często międzynarodowe różnice w bankowym oprocentowaniu depozytów. W celu ochrony kursów własnych walut, banki centralne dokonują tzw. operacji otwartego rynku, poprzez interwencyjny zakup bądź sprzedaż walut.
Rynek papierów wartościowych
Jako papier wartościowy rozumieć można dokument będący instrumentem finansowym, potwierdzającym i jednocześnie gwarantującym prawa majątkowe. Do papierów wartościowych zaliczyć można m.in. akcje, obligacje, weksle, czeki czy bony skarbowe.
Rynek papierów wartościowych jest ważnym składnikiem każdej rozwijającej się gospodarki rynkowej. Najczęściej dochodzi do transakcji kupna-sprzedaży akcji i obligacji, czyli papierów, które oznaczają odpowiednio prawa do własności i wierzytelności. Rynek papierów wartościowych podzielić można na rynek pierwotny oraz rynek wtórny.
Do rynku pierwotnego zaliczyć można wszelkie transakcje sprzedaży akcji i obligacji dokonywanych przez agentów emisyjnych (zazwyczaj banki) na rzecz inwestorów pierwotnych. Nabywają oni nowe papiery wartościowe.
Z kolei wtórny rynek dotyczy transakcji kupna-sprzedaży papierów wartościowych między inwestorami bądź transakcje wymieniające papiery wartościowe na pieniądze lub na odwrót. Korzyści uzyskiwanie na rynku wtórnym dotyczą działań spekulacyjnych, których istotą jest nabywanie papierów po niższych cenach, a następnie sprzedawanie ich po cenie wyższej.
Miejscem, w którym odbywają się transakcje kupna-sprzedaży papierów wartościowych w Polsce jest Giełda Papierów Wartościowych. Funkcjonuje ona w naszym kraju od kwietnia 1991 roku, założona jako spółka akcyjna przez Skarb Państwa. Na giełdzie warszawskiej transakcje zawierane są na rynku głównym i podstawowym. Na pierwszym z nich notowane są akcje spółek, spełniających główne wymagania kapitałowe oraz posiadające wymagany czas istnienia. Na drugim zaś notowane są spółki, które nie spełniają tych wymagań, jednak gwarantują płynność obrotu poprzez rozmiary emisji i rozproszenie akcji.
Misją Giełdy Papierów Wartościowych jest „rozwijanie efektywnych mechanizmów przepływu kapitału i towarów poprzez udostępnianie konkurencyjnych jakościowo i cenowo usług giełdowych i rozliczeniowych, spełniających potrzeby i oczekiwania naszych klientów – przedsiębiorstw, inwestorów oraz pośredników obrotu.” – o czym informuje na swojej oficjalnej stronie internetowej.
