Kiedy przedsiębiorstwo przestaje uzyskiwać satysfakcjonujący z punktu widzenia właściciela poziom zysków, powinien pomyśleć on nad zmianami w strukturze prowadzonej firmy. Dostosowanie działalności do panujących trendów, wymagań rynku i preferencji klientów jest niezbędne, by mogło działać ono w sposób prawidłowy.
Czym jest restrukturyzacja?
Głównym założeniem restrukturyzacji jest poprawa funkcjonowania małych przedsiębiorstw oraz wzrost wartości w przypadku dużych firm. Restrukturyzacja jest działaniem rewolucyjnym i radykalnym, ale przy tym poważnym i przemyślanym. Zmiana zachodząca pod wpływem restrukturyzacji dotyczyć powinna przynajmniej jednego z następujących wymiarów organizacji: zakresu działania, organizacji wewnętrznej, struktury kapitałowej, techniki i technologii, aktywów bądź systemu zarządzania. Powinna być ona ponadto zgodna z wizją i celami firmy oraz odpowiadać na aktualne potrzeby rynku.
Znaczenie zmian w przedsiębiorstwie
Zmiany są nierozłącznym elementem prowadzenia przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca, która nie dostosuje swojej firmy na przestrzeni czasu do aktualnych trendów i wymagań rynku, powinien liczyć się z ogromnymi problemami, które doprowadzić mogą nawet do upadłości. Potrzeby klienta podobnie jak technologia zmieniają się w błyskawicznym tempie. Małym przedsiębiorstwom zdecydowanie łatwiej jest dostosować się do danej sytuacji niż dużym firmom, działającym na rynku od wielu lat. Elastyczność, która cechuje dobrych przedsiębiorców jest zatem jednym z kluczowych czynników warunkujących szanse na odniesienie sukcesu i utrzymanie się na rynku.

Tworzenie programu restrukturyzacji
Przed przystąpieniem do działań restrukturyzacyjnych na początek sporządzić należy szczegółowy program. Przede wszystkim określić należy cel zmian, które planuje się wprowadzić w życie. W zależności od przedsiębiorstwa może być to np. wprowadzenie nowej strategii, wymagającej zmian strukturalnych bądź poprawa efektywności przedsiębiorstwa. Ważne, by cel był jasno sprecyzowany, a przedsiębiorca w pełni przekonany, co do jego słuszności i korzyści jakie przyniesie firmie realizacja.
W drugiej kolejności należy dokonać szczegółowej pod wieloma kątami analizy przedsiębiorstwa, mającej na celu znalezienie problemów i niedoskonałości wpływających na jego funkcjonowanie. Może być to zarówno przestarzała technologia, słaba promocja i reklama czy niewykwalifikowana kadra pracownicza. Wszystko to musi być dokładnie wypunktowane i wyjaśnione, tak by jednoznacznie było wiadomo, co jest źródłem problemów.
Kolejnym etapem jest zaplanowanie działań, mających na celu wyeliminowanie lub zminimalizowanie wymienionych i opisanych wcześniej problemów. Poza sposobami i metodami działań, określić należy również źródła finansowe i ich wysokość, które będą niezbędne do wykonania zadania. Istotne jest również szczegółowe rozpisanie przebiegu zmian wraz ze wskazaniem osób za nie odpowiedzialnych. Kiedy cały plan jest już starannie przygotowany, w ostatniej fazie pozostaje już wprowadzenie go w życie i kontrolowanie efektów.

Czym jest Reengineering?
Jednym z ważniejszych pojęć związanych z restrukturyzacją jest reengineering, zwany inaczej restrukturyzacją procesową. Według Michaela Hammera i Jamesa Champy’ego, autorów książki Reengineering w przedsiębiorstwie „istota reengineeringu polega na fundamentalnym, radykalnym i dramatycznym zburzeniu starych struktur i procesów w organizacji i zbudowaniu ich od nowa, przy wykorzystaniu posiadanych i odzyskanych zasobów oraz wykorzystywaniu nowoczesnych technologii informatycznych”. Do jego podstawowych zasad zalicza się m.in.: współodpowiedzialność członków zespołu za proces zmian, samodzielne podejmowanie przez nich decyzji, ciągłe kształcenie, wynagradzanie za wyniki, wzrost świadomości i zmiana myślenia.
Narzędzia i metody restrukturyzacji
Restrukturyzacja przeprowadzana jest przez przedsiębiorców za pomocą wielu metod i narzędzi. Należą do nich m.in. Lean management, inwestycje i dywestycje, spin off, restrukturyzacja procesowa czy outsourcing. Część z nich wykorzystywanych jest jako podstawowe metody i techniki zarządzania przedsiębiorstwem. Wszystkie te działania doprowadzić mają do poprawy funkcjonowania przedsiębiorstwa, co w efekcie skutkować ma maksymalizacją przychodów i minimalizacją kosztów.